Physical Address
304 North Cardinal St.
Dorchester Center, MA 02124
Physical Address
304 North Cardinal St.
Dorchester Center, MA 02124
Ở vùng quê Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh, xóm Ba Gò từng là một nơi yên bình với những tán keo cao vút và những mái nhà xi măng ngả màu thời gian. Giữa khung cảnh ấy, xưởng ruốc tôm gia truyền của bà Nguyễn Thị Cúc nổi lên như một điểm sáng, được người dân trong vùng ngợi ca. Bà Cúc, một người phụ nữ ngoài 60, gốc Hải Dương, đã dọn về đây cùng con trai Duy sau khi chồng bà qua đời vì tai nạn lao động. Với đôi tay khéo léo và công thức bí truyền, bà biến những hũ ruốc tôm thành đặc sản, có mặt từ chợ huyện đến nhà hàng lớn ở Hạ Long. Mùi thơm nồng, vị ngọt đậm đà, màu đỏ ươm của ruốc khiến ai nếm thử cũng phải gật gù khen ngợi. Người ta đồn rằng trong đó không chỉ có tôm, muối, hành phi, mà còn có một thứ gì đó kỳ lạ níu giữ ký ức, đánh thức cảm xúc.
Bà Cúc là người ít nói, luôn khoác chiếc áo nâu bạc màu, ánh mắt sắc lạnh khiến công nhân trong xưởng không ai dám cười lớn khi bà có mặt. Căn phòng chế biến cuối hành lang luôn đóng kín, ổ khóa to đeo lủng lẳng, chìa khóa không rời khỏi cổ bà. Duy, con trai bà, trầm tính, từng học nhạc viện và chơi guitar ở quán cà phê, nhưng rồi bỏ ngang để về quê phụ mẹ. Công việc của anh là giao hàng và quản lý đơn đặt, nhưng không ai thấy anh bước vào phòng chế biến. Trong xưởng, ánh sáng hiếm hoi đến từ Thảo, con dâu bà Cúc. Cô gái trẻ trung, gốc Hà Nội, quen Duy qua một buổi giao lưu văn nghệ và theo anh về quê. Thảo mang dáng dấp thị thành, váy hoa, tóc uốn nhẹ, và biết cách đưa ruốc lên mạng xã hội qua livestream. Cô đặt tên thương hiệu cho sản phẩm là “tinh túy của biển và lòng mẹ”, khiến khách hàng mê mẩn. Nhưng ánh mắt bà Cúc dành cho Thảo luôn lạnh lùng, như nhìn một người khách trọ lạ lẫm. Dù Thảo từng ngỏ ý muốn học làm ruốc để tiếp nối truyền thống, bà chỉ đáp ngắn gọn: “Con lo bán là được, ruốc để mẹ.”
Thời gian trôi, xưởng ruốc ngày càng nổi tiếng, nhưng không khí nơi đây càng trở nên bí ẩn. Công nhân thay đổi liên tục, mỗi người chỉ làm một khâu, không ai được thấy toàn bộ quy trình. Tiếng máy xay và lửa bếp rền rĩ mỗi đêm như một nghi lễ. Rồi một ngày mùa hè năm 2018, Thảo biến mất. Sáng hôm ấy, cô vẫn livestream như thường lệ, cười nói với khách hàng, khoe những hũ ruốc đỏ hồng óng ánh. Nhưng trưa đến, cô không ăn cơm, chiều không rời xưởng, và tối đó, Duy lặng lẽ khóa cửa, bảo vợ về quê thăm mẹ. Không ai nghi ngờ, cho đến khi gia đình Thảo ở Gia Lâm không thấy cô, điện thoại tắt máy, tài khoản Facebook ngưng hoạt động. Ánh mắt Thảo trước khi mất tích, luôn dừng lại ở cánh cửa sắt cuối hành lang, như mang một linh cảm kỳ lạ.
Sự biến mất của Tháo mở đầu cho những nghi vấn. Anh Quang, tài xế giao hàng, nhớ lại buổi sáng cuối cùng, Thảo cầm một hũ ruốc chưa dán nhãn, ngửi lâu và nói nhỏ: “Có mùi gì lạ lắm, không giống mẹ trước.” Một tuần sau, Quang tình cờ thấy ánh đèn hắt ra từ phòng chế biến vào đêm mưa. Ghé mắt qua khe cửa, anh chết lặng khi chứng kiến bà Cúc cọ rửa máy xay, nước bắn tung tóe để lại vết loang đỏ như máu đông. Mùi trong phòng không còn là ruốc, mà là hóa chất và thứ tanh tưởi khó tả. Sáng hôm sau, anh xin nghi, mang theo một hũ ruốc về nhà thử. Khi nếm, anh phát hiện dư vị đắng cay, mùi thịt cháy trộn thuốc sát trùng – thứ mùi quen thuộc từ những ngày làm việc ở nhà xác. Quá hoảng loạn, anh nhổ ra, quyết định hành động.
Quang bí mật gửi một lá thư nặc danh cùng mảnh xương nhỏ nhặt được trong xưởng đến Trung úy Khánh, đội phó đội cảnh sát hình sự tỉnh Quảng Ninh. Mảnh xương được xác định là của phụ nữ 25-30 tuổi. Khánh cho điều tra danh sách mất tích, phát hiện Thảo và Mai Linh – công nhân cũ của xưởng – đều biến mất không rõ lý do. Tổ trinh sát cải trang kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm, nhưng căn phòng cuối hành lang, nơi bà Cúc gọi là “phòng bảo quản nguyên liệu quý, luôn khóa kín. Đêm đến, họ theo dõi và phát hiện bà Cúc cùng Duy ra vào với bao tải, thùng nhựa. Trong đống rác sau xưởng, họ tìm thấy bông gòn thấm máu, găng tay cao su và miếng da người bị cháy xém. Lệnh khám xét được cấp, và khi cánh cửa sắt mở ra, mùi ruốc, cháy khét và sát trùng xộc thẳng vào mũi. Bên trong, hai máy xay công nghiệp, ba tủ lạnh chứa thịt cắt lát, xương, tóc, và một khay ghi “Mẻ Thảo tháng tám.”
Bà Cúc đứng giữa phòng, ánh mắt trống rồng, lẩm bẩm: “Chúng tôi không giết họ ngay, chỉ sử dụng phần còn lại để giữ hương vị, để ruốc có linh hồn.” Duy, khi bị bắt, khai rằng Thảo phát hiện công thức có vấn đề và dọa tố cáo, nên mẹ anh ra tay. Anh không phản kháng, chỉ khóc và nói: “Tôi không đủ can đảm chọn Tháo.” Nhật ký của Duy ghi lại hàng chục mẻ ruốc, với tên người và tỉ lệ trộn thịt. Vụ án gây chấn động, hũ ruốc từng là niềm tự hào nay trở thành biểu tượng kinh hoàng. Sau khi xưởng bị phá bỏ, khu đất được trồng keo và dựng đài tưởng niệm với dòng chữ: “Tưởng nhớ những linh hồn đã ra đi trong yên lặng.”
Người dân Đông Triều hoảng loạn, những bà nội trợ từng mua ruốc khóc nức nở, hũ ruốc bị đốt hoặc chôn sâu. Quang rời đi, sống ẩn dật ở Phan Thiết, làm công quả tại chùa, ăn chay từ ngày nhận ra sự thật. Bà Sáu, mẹ Mai Linh, mất con trong vụ án, không oán thán mà mở bếp ăn từ thiện, nấu cơm chay cho người nghèo. Mẹ Thảo ở Gia Lâm nuôi trẻ mồ côi, thắp hương cho con mỗi ngày. Cô Hằng, giáo viên từng nấu cháo ruốc cho học sinh, mở lớp học kỹ năng sống, dạy trẻ dám nói ra sự thật. Trung úy Khánh từ chối thăng cấp, về quê làm nông và dạy võ, để lại cuốn sổ tay với lời nhắn: “Công lý đôi khi đến từ người dũng cảm nói ra sự thật.”
Thời gian trôi, Đông Triều dần hồi sinh. Đài tưởng niệm trở thành vườn thảo mộc, nơi người dân hái rau thơm miễn phí và cúi đầu trước bia đá. Quang trở về, dạy lái xe miễn phí, kể chuyện cho trẻ về dũng cảm và lương tâm. Minh Khoa, học sinh lớp 9, tiếp nối tinh thần ấy, quản lý lớp “Sự thật và lòng dũng cảm,” giúp bạn bè vượt qua sợ hãi. Năm 2021, lễ tưởng niệm “Ánh sáng còn sót” được tổ chức, với nén nhang, hoa trắng và lời hứa sống tử tế. Bà Cúc, sau hai năm trốn chạy, bị bắt và quay về xin lỗi, tình nguyện tu tại chùa, dạy nghề cho trẻ em nghèo. Duy được tạm tha để làm chứng, sống lặng lẽ với nỗi day dứt.
Câu chuyện khép lại không bằng dấu chấm, mà bằng dấu phẩy của hy vọng. Đông Triều từ vùng đất bóng tối đã nhen nhóm ánh sáng, nơi sự thật được giữ bằng lòng dũng cảm, tha thứ được học qua đau thương, và niềm tin được gieo lại cho thế hệ mai sau. Dưới ánh nắng cuối xuân, người dân bước tiếp, mang theo bài học: Im lặng trước cái ác là tội lỗi, nhưng một lời nói thật đúng lúc có thể cứu rồi cả một cộng đồng.